Formy krzewów można ogólnie podzielić na pienne i bezpienne. Forma bezpienna posiada pojedynczy węzeł krzewienia, tzw. pięść lub głowę. Również formy pienne mają jeden, dwa, rzadko więcej pni. Zależnie od wysokości pnia rozróżniamy formy krzewów: niskie, średnio wysokie i wysokie.

W wyniku niskiego sposobu prowadzenia powstają formy bezpienne lub z pniem o maksymalnej wysokości 0,4 m. Niskie formy bezpienne krzewów stosuje się zazwyczaj uprawiając winorośl na glebach ubogich, suchych, piaszczysto-kamienistych. W nowoczesnym winnictwie jest to sposób coraz rzadziej stosowany. Obecnie winnice zakłada się na żyźniejszych glebach, co umożliwia stosowanie form wyższych i bardziej przestrzennych. Niskie formowanie jest również stosowane w rejonach o chłodnym klimacie i mroźnych zimach. Niskie formy, zwłaszcza bezpienne lepiej wykorzystują ciepło akumulowane przez glebę i łatwiej je okryć na zimę.

Zalety niskiego prowadzenia są następujące:

– łatwe okrywanie krzewów na zimę, szczególnie form bezpiennych przez obsypywanie ziemią (kopczykowanie);

– lepsze dojrzewanie znajdujących się bliżej ziemi owoców;

– gęsto sadzone krzewy lepiej wykorzystują składniki pokarmowe i wodę z powierzchni winnicy i lepiej znoszą suszę.

Wady niskiego formowania są następujące:

– gorszy dostęp powietrza do wnętrza krzewów i w efekcie gorsza ich zdrowotność;

– wskutek zagęszczenia krzewów gorsze nasłonecznienie;

* ograniczona możliwość stosowania mechanizacji;

– silny wzrost latorośli i pasierbów, które wymagają wtedy wielokrotnego cięcia w okresie wegetacji;

– możliwość zabrudzenia znajdujących się blisko ziemi owoców podczas opadów deszczu, oraz uszkodzenia podczas mechanicznej uprawy gleby.

Średnio wysokie to formy z pniem o wysokości 0,4-0,8 m. Ten sposób prowadzenia winorośli polecany jest szczególnie w niewielkich, intensywnie prowadzonych winnicach. Jest on pozbawiony większości wad niskiego sposobu prowadzenia krzewów. Jest dobrym kompromisem pomiędzy mankamentami niskiego i wysokiego formowania.

Do wysokiego sposobu formowania zaliczane są wszystkie formy pienne, o wysokości pnia powyżej 0,8 m. Wysokie formy są stosowane w dużych, nowoczesnych winnicach, w pełni zmechanizowanych, na przykład w USA. Mogą być stosowane również w Polsce, wymagają jednak odmian wcześniejszych, silniej rosnących i wystarczająco odpornych na mróz. Do zalet wysokiego formowania należy zaliczyć:

– możliwość stosowania pełnej mechanizacji,

– większą wytrzymałość krzewów na przymrozki wiosenne;

– możliwość zrezygnowania z cięcia letniego, poza letnim ogławianiem latorośli;

– niższy koszt założenia plantacji ze względu na mniejszą ilość sadzonek na jednostkę powierzchni.

Wysokie prowadzenie winnicy daje możliwość produkcji najtańszych owoców dzięki mniej pracochłonnej uprawy. Krzewy formowane wysoko i przestrzennie wymagają jednak gleby zasobniejszej w wodę i składniki pokarmowe.

Opracowanie: Roman Myśliwiec

Tekst jest wybranym fragmentem materiałów dydaktycznych przygotowanych dla uczestników rocznego Praktycznego Kursu Winiarstwa prowadzonego przez Podkarpacką Akademię Wina

Materiał jest chroniony prawem autorskim. Jego publikowanie, powielanie i przetwarzanie, w całości lub we fragmentach, oraz jakiekolwiek wykorzystanie w celu innym, niż użytek prywatny wymaga zgody Autora.